Czego Twoi rodzice nie powiedzieli Ci o uczuciach?

„Gdyby porównać nasze życie do żaglowców, to emocje byłyby wiatrem. Nagła zmiana wiatru wprawia żagle w łopot, brak wiatru spowalnia ruch i sprowadza martwą ciszę, zaś jego nadmiar może rzucić statek na skały. Na naukę umiejętnego żeglowania nigdy nie jest za późno.”

Lucyna Golińska

Idąc dalej za tą metaforą - statek potrzebuje kapitana, który potrafi posługiwać się sterem, wiedzieć, kiedy trzeba zwinąć żagle, a kiedy już można je stawiać. Kapitan musi umieć określać położenie statku i wytyczać cel wędrówki. Kapitanowie długo uczą się swojego zawodu i długo praktykują.

Czy Ciebie ktoś uczył, jak radzić sobie z wiatrem, sterem i kompasem?

Jedno z  ważniejszych zadań, które mają do spełnienia rodzice, to nauczyć dziecko regulowania swoich uczuć. Niestety, większość z nich nadal pozostaje w niewoli swoich uczuć.

Spróbujmy zatem nadrobić zaległości z dzieciństwa.

 

Emocja, uczucie czy afekt?

Przygodę z emocjami zaczniemy od uporządkowania stosowanego powszechnie nazewnictwa:

Emocje – energia życia, ruchu, działania, aktywności. Bezwarunkowa reakcja ciała na potrzebę (brak lub zaspokojenie). Rodzimy się z tą naturalną zdolnością, by czuć  - ból, głód, pragnienie, pożądanie…)

Uczucia – złożone emocje, którym towarzyszą myśli, wyobrażenia, interpretacje, np.: lęk, złość, radość, wstyd…

Afekt – każde nasze doświadczenie posiada swoja temperaturę. Wysokie natężenie stanu emocjonalnego, które pozbawia nas dostępu do rozumu nazywamy afektem.

Poczucia – najbardziej złożony stan emocjonalny, którego źródłem są postawy wynikające z naszego wychowania, doświadczeń, wyborów, popełnionych błędów (poczucie winy, poczucie krzywdy, poczucie mocy, poczucie własnej wartości…)

Empatia – zdolność domyślania się stanów psychicznych innych ludzi, umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia,

Przeczucia -zapis różnych doświadczeń życiowych, własnych, albo naszych przodków powoduje, że możemy rozwinąć w sobie zmysł intuicji,  czyli pewnych przeczuć, które podpowiadają co robić, lub czego lepiej nie robić.

 

Charakterystyczną cechą uczuć…

 …jest ich zmienność i falowanie. Mają swój początek i koniec oraz określone natężenie. Emocje pojawiają się, ponieważ nasze ciało jest wyposażone w zmysły (wzrok, słuch, dotyk, smak, węch) i dzięki temu możemy odczuwać ciepło, zimno, napięcie, mrowienie, ucisk i inne odczucia.

 

Co ludzie robią z uczuciami?

a) Mylą myślenie z czuciem:

„Jak się czujesz?” – „Myślę, że dobrze.”

b) Myślą, że wiedzą, co ktoś czuje:

„Czuję, że się boisz.”

c)Tłumią uczucia:

Nie pokazują co czują, bo na przykład postanowili sobie, że nie będą płakać.

d) Zaprzeczają uczuciom:

Widzisz, że ktoś zaciska zęby, a żuchwa mu chodzi pod skórą. Pytasz:

„Złościsz się?” – „Ja? Skąd!”

e) Przerzucają odpowiedzialność za to, co się z nimi dzieje, jak się zachowują, na innych ludzi”

„Zobacz, przez ciebie mamusię boli głowa.”

f) Manipulują uczuciami:

Dorastanie w zagrażającej atmosferze, w poczuciu braku bezpieczeństwa, mogło tak stymulować układ nerwowy, że człowiek ma trudność ze znoszeniem przeciętnych stanów emocjonalnych. Nieustannie potrzebuje mocnych doznań. Najłatwiej jest je uzyskać poprzez koncentrowanie myśli na przykrych sytuacjach. Dzięki temu można rozładować stres wybuchając i obwiniając innych.

 Częste pomyłki w sprawie uczuć.

a) Myśli i sądy o uczuciach nie są uczuciami

b) Uczucia nie są tym samym, co zachowanie

c) Ludzie nie muszą wiedzieć, co czujesz, jeśli im tego nie powiesz. Mogą się tylko tego domyślać Uczucia to nasze subiektywne sygnały wynikające z bodźców. Tylko my doświadczamy Skórczu żołądka, przyśpieszonego bicia serca, kluchy w gardle z jakiegoś powodu, inna osoba w tym samym momencie może reagować zupełnie inaczej.

d) Człowiek jest właścicielem swoich uczuć i za nie odpowiada. To nie ludzie, czy problemy budzą nasze uczucia. To, co na zewnątrz najczęściej jest katalizatorem tego, co wewnątrz

„To, co ktoś tobie robi, to jego karma. To, co ty z tym robisz, to twoja karma.”

Przysłowie wschodnie

e) Uczucia nie stoją ponad rozumem, ani odwrotnie.

„Dojrzali ludzie nie muszą emocjom zaprzeczać, ale nie muszą dać im się ponieść. Mogą obcować z tym uczuciem złości, czy rozżalenia jakie mają w sobie.”

Jacek Santorski

f) Emocji nie można sobie nakazać, ani zakazać siłą woli. Jest to energia, która musi być uwolniona, w przeciwnym wypadku uderza w komórki, co może prowadzić do nerwic i innych chorób przewlekłych obciążających twój organizm.

W następnym odcinku dowiesz się czym są uczucia pierwotne, wtórne oraz metauczucia