Podgórze - Spas, pow. Chełm. Z dziejów wsi polsko - ruskiego pogranicza

PODGÓRZE – SPAS,

POW. CHEŁM.

Z DZIEJÓW WSI POLSKO –

RUSKIEGO POGRANICZA

Mała wioska Podgórze, zwana dawniej Spasem, znajduje się około 8 km od Chełma w kierunku zachodnim, nieco na południe od trasy T12 Chełm – Lublin. Zabudowania wioski zlokalizowane zostały na północnym stoku Pagóra Janowskiego (w obrębie Wyżyny Lubelskiej) na wysokości 220 - 240 m n. p. m., poniżej stromej skarpy niewielkiego łańcucha wzgórz. W wiosce znajduje się mały kościółek o średniowiecznej genezie, który obecnie jest siedzibą parafii rzymsko – katolickiej, ale pierwotnie należał do Kościoła Prawosławnego, a potem Greko - Katolickiego.

Malowniczo położone Podgórze należy niewątpliwie do najstarszych miejscowości Chełmszczyzny na pograniczu polsko – ruskim, sięgających średniowiecza. Świadczą o tym materiały powierzchniowe z obrębu wsi, sam kształt wsi w postaci okolnicy, wyeksplorowana ziemianka, jak i najstarsze ściany prezbiterium obecnego kościoła. Kapliczka z pierwszej fazy rozbudowy obecnego kościoła byłaby najstarszą budowlą architektoniczną w międzyrzeczu Wieprza i Bugu obok kamiennej wieży w Stołpiu (niewątpliwie z nią związanej) oraz wieży w Bieławinie na peryferiach Chełma, a także pallatium na Wysokiej Górce w Chełmie z XIII w. z tym, że to ostatnie znane jest tylko z wykopalisk i niewidoczne na powierzchni. Wymienione najstarsze zabytki architektury murowanej Ziemi Chełmskiej zaliczane do stylu bizantyńsko – ruskiego objęte są szczególną ochroną konserwatorską jako relikty kulturowe polsko – ruskiego pogranicza.

Obszerny artykuł, wydany w formie książki elektronicznej, przedstawia syntetyczny zarys dziejów wioski w ciągu wieków ze szczególnym uwzględnieniem jej genezy. Tekst uzupełnia bogata literatura przedmiotu, liczne zdjęcia i ryciny obiektów zabytkowych oraz tabele klasyfikacyjne zabytków ruchomych. Artykuł powinien zainteresować archeologów i historyków oraz miłośników tutejszego regionu i turystów. Zachęcam do zapoznania się z całością ebooka, który oferuję po bardzo atrakcyjnej cenie - tylko 17 zł!

SPIS TREŚCI

I. LOKALIZACJA MIEJSCOWOŚCI

II. PRZEGLĄD ŹRÓDEŁ HISTORYCZNYCH

III. PRZEGLĄD ŹRÓDEŁ ARCHEOLOGICZNYCH I ARCHITEKTONICZNYCH

1. FAZY BUDOWY KOŚCIOŁA

FAZA I

FAZA II

FAZA III

FAZA IV

2. ANALIZA ZABYTKÓW RUCHOMYCH

WYKOPY PRZY KOŚCIELE I DZWONNICY

WYKOP BUDOWLANY PRZY PLEBANI

IV. WNIOSKI

V. LITERATURA

VI. FOTOGRAFIE

VII. RYCINY

VIII. TABELE